Sòti nan kouraj revolisyonè yo pou rive nan rezilyans pèp li a, chimen Ayiti make pa yon eritaj otodetèminasyon. Nasyon sa a ki gen yon pase revolisyonè ak lidèchip ki rich ap viv yon moman ki enpòtan anpil nan pakou ki ap mennen nou nan ekite nan kesyon edikasyon ak jistis sosyal.
Anseye Pou Ayiti (APA) pami premye òganizasyon ki ap travay pou transfòmasyon sa a, kote li gen yon kokennchenn objektif ki se : fòme 50 000 Sitwayen-Lidè pou sèvi 4 milyon timoun ki gen ann Ayiti yo. Vizyon sa makonnen ak konviksyon nou genyen ki kwè li vrèman enpòtan pou nou envesti nan jenès la ak edikasyon l pou yon demen miyò pou peyi a.
Fas ak defi nou genyen jounen jodi a, nou kwè demen miyò peyi Ayiti nan men jenès la, ki reprezante pi gwo richès ak pi gwo pwomès nasyon an. Sa pa genyen twò lontan, Edwidge Danticat, ki se yon gwo otè ayisyen-ameriken, te deklare nan yon entèvyou li te fè avèk APA : « Timoun yo se richès nou, men nou dwe envesti nan yo pou sekirize richès sa a. » Santiman sa a montre nesesite pou envesti nan fòmasyon jèn yo yon fason pou yo gen mantalite, konpetans ak konesans ki ap ede yo reyalize tout potansyèl yo.
Eritaj istorik lidèchip ann Ayiti
Istwa peyi Ayiti make pa espri revolisyonè ak lidèchip ki gen yon vizyon. Revolisyon ayisyen an (1791-1804) se te yon moman enpòtan anpil, kote inite ak fyète te fòje premye Repiblik Nwa monn nan. Eritaj lidèchip sa a se yon gwo rapèl sou sa Ayisyen kapab akonpli lè yo mete tèt yo ansanm pou reyalize objektif yo gen ansanm. APA enspire l de istwa sa a pou li kapab fòme yon nouvo jenerasyon lidè ki pral pote gwo chanjman atravè aksyon kolektif yo pral fè.
APA ap kontinye ak eritaj sa a pandan l ap ekipe edikatè ak lidè kominotè yo pou yo vin katalizè pou chanjman. Apwòch APA ale pi lwen pase refòm tradisyonèl sou edikasyon ; li favorize lidèchip transfòmasyonèl pami anseyan, responsab lekòl ak manm kominote yo ki ap jwe yon gwo wòl pou kreye yon chanjman nan sistèm lan. Lè li envesti nan Sitwayen- Lidè yo, APA asire l timoun yo pa sèlman resevwa yon edikasyon, men yo prepare pou dirije kominote yo avèk entegrite ak detèminasyon.
Difikilte nan kesyon edikasyon
Jounen jodi a, Ayiti ap fè fas ak yon pakèt defi nan kesyon edikasyon. Pwoblèm tankou mank yon sistèm eskolè piblik ki solid, anseyan ki pa resevwa ase fòmasyon ak yon aksè ki limite ak edikasyon kalite, espesyalman nan zòn pwovens yo, sa ki pral kreye gwo obstak ki bare devlopman jenès ayisyen an. APA konnen difikilte sa yo se obstak pou pwogrè, se poutèt sa li konsakre l pou kraze obstak sa yo atravè pwogran ki ap inove.
1. Fòmasyon ak plasman anseyan yo : APA fòme anseyan yo yon fason pou yo mete sou pye yon pedagoji ki santre sou elèv la epi ki pran kilti peyi a an konsiderasyon. Pou sa rive fèt, li ap travay pou edikasyon an aksesib epi gen enpòtans pou tout timoun ki se Ayisyen.
2. Pwogram lidèchip kominotè : Anplis ansèyman yo, pwogram APA yo fòme responsab lekòl ak Paran-Lidè, sa ki pral kreye yon sistèm sipò konplè ki favorize yon anviwònman apwopriye pou aprantisaj ak kwasans.
3. Dekolonizasyon edikasyon an : APA entegre kreyòl ayisyen ak avantaj ki gen nan kilti lokal yo nan pwogram ansèyman yo, sa ki pral pèmèt elèv yo gen yon santiman idantite ak fyète. Apwòch sa pa sèlman pèmèt amelyore rezilta aprantisaj yo, men li pèmèt elèv yo konekte ak patrimwàn yo.
4. Bati yon rezo Sitwayen-Lidè : Imajine yon peyi kote Sitwayen-Lidè yo ap kolabore pou fè chanjman dirab nan kominote yo. Vizyon APA a ale pi lwen pase salklas yo kote li ap kreye yon rezo Sitwayen-Lidè ki gen konpetans nesesè pou fè refòm nan edikasyon an, ankouraje angajman kominotè, epi ankouraje rezilyans lakay jèn yo.
Defi ak opòtinite
Malgre reyalizasyon istorik yo, Ayiti ap fè fas ak gwo defi ki ale pi lwen pase edikasyon, espesyalman enstabilite politik, difikilte ekonomik ak kriz anviwònmantal. Defi sa yo montre bezwen ijan pou gen Sitwayen-Lidè ki byen ekipe epi ki kapab jere konpleksite yo, defann kominote yo epi kontribiye nan devlopman dirab.
Pouvwa lidèchip transfòmasyonèl
Lidèchip transfòmasyonèl nan kè vizyon APA. Lè li ap fòme 50 000 Sitwayen-Lidè, APA gen pou objektif fòme yon rezo moun ki angaje yo pou fè pwomosyon pou ekite nan kesyon edikasyon ak jistis sosyal. Lidè sa yo ap jwe yon wòl enpòtan nan rezoud pwoblèm sistemik, epi nan mete sou pye inisyativ kominotè ki fèt pou fè pwomosyon devlopman dirab.
Travay APA ap fè a pa sèlman la pou amelyore edikasyon an, men pou transfòme sosyete a. Lè li envesti nan nan moun, APA kreye baz pou yon demen miyò pou Ayiti. Sitwayen-Lidè sa yo ap ekipe pou enspire epi mobilize lòt moun, sa ki pral kreye yon efè antrènman ki ale pi lwen pase salklas ak kominote a nan yon sans ki pi laj, Lè li ankouraje lidèchip transfòmasyonèl, epi lè li dekolonize edikasyon an, APA pa sèlman leve defi ki genyen tousuit nan kesyon edikasyon an, men li kreye baz pou yon devlopman dirab.
Aprann plis sou travay APA
APA rete fidèl ak misyon l ki se dekolonizasyon edikasyon an ak fòmasyon 50 000 Sitwayen-Lidè pou fòme jenerasyon k ap vini yo. Pandan APA ap kontinye agrandi enpak li atravè Ayiti, nou ap envite w vin patisipe nan vwayaj k ap pote transfòmasyon sa a.
Jwenn plis enfòmasyon sou fason APA ap travay pou mete sou pye yon lòt modèl edikasyon ann Ayiti, epi fason li ede jèn yo vin ajan chanjman. Ansanm, nou kapab konstwi yon demen miyò, kote chak timoun ap gen posibilite pou epanouyi epi kontribiye nan devlopman nasyon an.